Günlük hayatta karşılaştığımız tüm ilişkilerde farkında olmadığımız veya bilerek yaptığımız iki tarafa borç yükleyen ve birbirine uygun irade açıklamalarıyla kurulan hukuki işlemler sözlü veya yazılı şekilde sözleşmeler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sözleşme Hukukunun Temelleri
Sözleşmeler, Türk Borçlar Kanunu'nda düzenlenen ve taraflar arasındaki hak ve yükümlülükleri belirleyen hukuki belgelerdir. Doğru düzenlenmiş bir sözleşme, olası uyuşmazlıkları önleyerek taraflar arasındaki ilişkiyi güvence altına alır.
Sözleşme Türleri
Hukuk sistemimizde çeşitli sözleşme türleri bulunmaktadır:
- Satış Sözleşmeleri: Mal veya hizmet alım-satımı için yapılan sözleşmeler
- Kira Sözleşmeleri: Taşınır veya taşınmaz malların kullanım hakkının devri
- İş Sözleşmeleri: İşçi ve işveren arasındaki çalışma koşullarını düzenleyen sözleşmeler
- Eser (İstisna) Sözleşmeleri: Bir eser meydana getirme amacıyla yapılan sözleşmeler
- Vekalet Sözleşmeleri: Bir işin görülmesi için yetki verilmesini içeren sözleşmeler
- Kefalet Sözleşmeleri: Bir borcun ödenmesini garanti etmek için yapılan sözleşmeler
- Lisans Sözleşmeleri: Fikri mülkiyet haklarının kullanımına ilişkin sözleşmeler
- Franchising Sözleşmeleri: Bir markanın kullanım hakkının verildiği sözleşmeler
- Distribütörlük Sözleşmeleri: Ürün dağıtımı için yapılan sözleşmeler
- Taşıma Sözleşmeleri: Kişi veya eşya taşıma amacıyla yapılan sözleşmeler
Ticari Sözleşmeler
Ticari hayatta kullanılan sözleşmeler, işletmeler arasındaki ilişkileri düzenleyen önemli belgelerdir. Bu sözleşmelerin hazırlanması ve incelenmesi özel bir uzmanlık gerektirir.
Ticari Sözleşme Türleri
- Bayilik Sözleşmeleri: Üretici ile satıcı arasındaki dağıtım ilişkisini düzenler
- Acentelik Sözleşmeleri: Acente ile müvekkil arasındaki komisyon temelli ilişki
- Distribütörlük Sözleşmeleri: Belirli bir bölgede ürün dağıtımı hakkı verir
- Franchising Sözleşmeleri: Marka, know-how ve işletme sisteminin kullanım hakkı
- Lisans Sözleşmeleri: Patent, marka, telif hakkı gibi fikri hakların kullanımı
- Tedarik Sözleşmeleri: Düzenli mal veya hizmet temini için yapılan anlaşmalar
- Ortak Girişim (Joint Venture) Sözleşmeleri: Ortak bir projeyi gerçekleştirmek için yapılan işbirliği anlaşmaları
Uluslararası Ticari Sözleşmeler
Uluslararası ticari sözleşmeler, farklı ülke hukuk sistemlerini ilgilendiren karmaşık belgelerdir. Bu sözleşmelerde özellikle şu hususlara dikkat edilmelidir:
- Uygulanacak hukuk seçimi
- Uyuşmazlık çözüm mekanizması (tahkim, arabuluculuk)
- Mücbir sebep (force majeure) hükümleri
- Para birimi ve ödeme şartları
- Gümrük ve vergi yükümlülükleri
- Fikri mülkiyet haklarının korunması
- Sözleşmenin feshi ve sonuçları
Tüketici Sözleşmeleri
Tüketici sözleşmeleri, bir mal veya hizmetin ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinilmesine yönelik sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a tabidir.
Tüketici Sözleşmelerinde Haksız Şartlar
Tüketici sözleşmelerinde tek taraflı olarak düzenlenen ve dürüstlük kuralına aykırı şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan şartlar "haksız şart" olarak kabul edilir. Bu şartlar tüketiciyi bağlamaz ve geçersizdir.
Tüketici Sözleşme Örnekleri
- Mesafeli satış sözleşmeleri
- Taksitli satış sözleşmeleri
- Tüketici kredisi sözleşmeleri
- Konut finansmanı sözleşmeleri
- Abonelik sözleşmeleri
- Paket tur sözleşmeleri
- Devre tatil ve uzun süreli tatil sözleşmeleri
Gayrimenkul ve Kira Sözleşmeleri
Kira sözleşmeleri, Türk Borçlar Kanunu'nda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Konut ve işyeri kiraları farklı hükümlere tabi olabilir.
Kira Sözleşmesi Türleri
- Konut kira sözleşmeleri
- İşyeri kira sözleşmeleri
- Ürün kirası sözleşmeleri
- Finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri
Gayrimenkul Satış Sözleşmeleri
Gayrimenkul satış sözleşmeleri, tapu sicilinde resmi şekilde yapılması gereken sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin geçerliliği için tapu müdürlüğünde resmi senet düzenlenmesi şarttır.
İş ve Hizmet Sözleşmeleri
İş sözleşmeleri, işçi ile işveren arasındaki çalışma koşullarını düzenleyen sözleşmelerdir. 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında düzenlenir.
İş Sözleşmesi Türleri
- Belirsiz süreli iş sözleşmeleri
- Belirli süreli iş sözleşmeleri
- Kısmi süreli iş sözleşmeleri
- Çağrı üzerine çalışma sözleşmeleri
- Deneme süreli iş sözleşmeleri
- Takım sözleşmeleri
- Uzaktan çalışma sözleşmeleri
Sözleşmelerin Hazırlanması ve İncelenmesi
Sözleşmelerin doğru hazırlanması veya imzalanmadan önce incelenmesi, olası uyuşmazlıkları önlemenin en etkili yoludur. Profesyonel bir sözleşme incelemesi şu hususları kapsar:
- Tarafların kimlik ve temsil yetkilerinin kontrolü
- Sözleşme konusunun açık ve net tanımlanması
- Tarafların hak ve yükümlülüklerinin dengeli dağılımı
- Ödeme ve teslim şartlarının netliği
- Sözleşme süresi ve fesih koşullarının belirlenmesi
- Mücbir sebep hükümlerinin kontrolü
- Uyuşmazlık çözüm mekanizmalarının değerlendirilmesi
- Gizlilik ve rekabet yasağı hükümlerinin uygunluğu
- Cezai şart ve tazminat hükümlerinin analizi
- Yasal sınırlara uygunluk kontrolü
Sözleşme Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları
Sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklar çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir. Bu uyuşmazlıkların çözümü için alternatif ve yargısal yöntemler mevcuttur.
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları
- Müzakere: Tarafların doğrudan görüşerek sorunu çözmesi
- Arabuluculuk: Tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla anlaşmaya varılması
- Uzlaştırma: Uzlaştırmacının yönlendirmesiyle çözüm bulunması
- Tahkim: Uyuşmazlığın hakem veya hakem heyeti tarafından çözülmesi
Yargısal Çözüm Yolları
- İfa davası: Sözleşmesel yükümlülüğün yerine getirilmesini talep
- Tazminat davası: Sözleşmeye aykırılık nedeniyle oluşan zararın tazmini
- İtirazın iptali davası: İcra takibine itirazın kaldırılması
- Menfi tespit davası: Borçlu olunmadığının tespiti
- İstirdat davası: Haksız ödenen bedelin iadesi
İzmir'de Sözleşme Hukuku Hizmetlerimiz
Akkuş Hukuk Bürosu olarak, İzmir'de sözleşmeler hukuku alanında aşağıdaki hizmetleri sunmaktayız:
Sözleşme Hazırlama ve İnceleme Hizmetleri
- Ticari Sözleşmeler: Bayilik, distribütörlük, franchising, lisans sözleşmeleri
- Tüketici Sözleşmeleri: Mesafeli satış, taksitli satış, kredi sözleşmeleri
- Gayrimenkul Sözleşmeleri: Kira, satış, ipotek sözleşmeleri
- İş Sözleşmeleri: Belirsiz/belirli süreli, yönetici, gizlilik sözleşmeleri
- Ortaklık Sözleşmeleri: Şirket ana sözleşmeleri, hissedarlar sözleşmeleri
- Uluslararası Sözleşmeler: Yabancı unsurlu sözleşmeler, yatırım sözleşmeleri
Sözleşme Uyuşmazlıklarında Hukuki Destek
- Müzakere ve Arabuluculuk: Sözleşme uyuşmazlıklarında alternatif çözüm
- Dava ve Tahkim Süreçleri: Sözleşmeden kaynaklanan davalarda temsil
- İhtarname ve Protesto Çekilmesi: Sözleşmeye aykırılık durumlarında resmi uyarı
- Hukuki Görüş Sunma: Karmaşık sözleşme hükümlerinin yorumlanması
- İcra Takibi: Sözleşmeden doğan alacakların tahsili için yasal işlemler
Neden Sözleşme Avukatı Desteği Almalısınız?
Profesyonel bir sözleşme avukatından destek almanın birçok avantajı vardır:
- Risk Yönetimi: Potansiyel hukuki risklerin önceden tespit edilmesi
- Hak Koruması: Sözleşmede haklarınızın etkin şekilde korunması
- Uyuşmazlık Önleme: Gelecekteki anlaşmazlıkların önlenmesi
- Güvenlik: Sözleşmenin yasal sınırlar içinde kalmasının sağlanması
- Özelleştirilmiş Çözümler: İhtiyaçlarınıza özel sözleşme hükümleri
İzmir'de sözleşme avukatı olarak, bireysel ve kurumsal müvekkillerimize kapsamlı sözleşme hukuku hizmetleri sunmaktayız. Sözleşmelerinizi hazırlatmak, incelettirmek veya bir sözleşme uyuşmazlığında hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sözleşmeler Hukuku, Soru - Cevap
Sözleşme hukuku nedir ve neleri kapsar?
Sözleşme hukuku, kişiler arasında kurulan ve karşılıklı hak ve borç doğuran hukuki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. İki tarafa borç yükleyen ve birbirine uygun irade açıklamaları ile kurulan sözlü veya yazılı tüm anlaşmaları kapsar. Günlük hayatta karşılaştığımız alışveriş, kira, iş, eser, vekalet, taşıma, sigorta gibi birçok ilişki sözleşme hukuku kapsamındadır.
Sözleşmelerin geçerlilik şartları nelerdir?
Sözleşmelerin geçerli olabilmesi için tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları, sözleşme konusunun hukuka ve ahlaka uygun olması, tarafların fiil ehliyetine sahip olması ve sözleşmenin kanunun öngördüğü şekilde yapılması gerekir. Bazı sözleşmeler için özel şekil şartları (noter, resmi senet, yazılı şekil gibi) aranmaktadır.
Sözleşmeler hangi durumlarda geçersiz sayılır?
Sözleşmeler; taraflardan birinin fiil ehliyetinin olmaması, konusunun imkansız olması, kanuna ve ahlaka aykırı olması, muvazaalı işlem olması, şekil şartlarına uyulmaması ve aşırı yararlanma (gabin) durumlarında geçersiz sayılabilir. Ayrıca, irade beyanının hata, hile veya tehdit altında gerçekleşmesi de sözleşmenin iptaline yol açabilir.
Bir sözleşme hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Sözleşme hazırlanırken; tarafların kimlik ve iletişim bilgileri eksiksiz yazılmalı, sözleşme konusu açıkça belirtilmeli, tarafların hak ve yükümlülükleri detaylı olarak tanımlanmalı, ödeme koşulları, teslim şartları ve süreleri net olarak belirtilmeli, sözleşmenin süresi, fesih şartları ve fesih sonrası yükümlülükler düzenlenmeli, uyuşmazlık halinde başvurulacak çözüm yolları ve yetkili mahkeme kararlaştırılmalı, cezai şart ve tazminat hükümleri öngörülmeli ve sözleşme tarih belirtilerek tüm sayfalara paraf ve son sayfaya imza atılmalıdır.
Sözleşme feshinin hukuki sonuçları nelerdir?
Sözleşmenin feshi durumunda, fesih tarihinden itibaren taraflar arasındaki sözleşmesel ilişki sona erer ve yeni borçlar doğmaz. Ancak, fesih anına kadar doğmuş olan borç ve yükümlülükler devam eder. Haklı sebeple fesih halinde, fesheden taraf uğradığı zararların tazminini talep edebilir. Haksız fesih durumunda ise karşı taraf tazminat talep edebilir. Ayrıca sözleşmede öngörülmüşse cezai şart da talep edilebilir. Sözleşme türüne göre feshin sonuçları değişiklik gösterebilir.
Uluslararası sözleşmelerde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Uluslararası sözleşmelerde; öncelikle uygulanacak hukuk ve yargı yetkisi açıkça belirtilmeli, dil farklılıklarından doğabilecek yorum sorunlarını önlemek için resmi dil belirlenmeli, ödeme para birimi, ödeme şekli ve kur riskleri düzenlenmeli, tahkim veya alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kararlaştırılmalı, mücbir sebep halleri detaylı tanımlanmalı, vergi yükümlülükleri ve gümrük işlemleri netleştirilmeli, fikri mülkiyet haklarının korunmasına ilişkin hükümler eklenmeli ve kültürel farklılıklar gözetilerek çalışma yöntemleri ve iş gereklilikleri açıkça belirtilmelidir.
Elektronik sözleşmelerin hukuki geçerliliği var mıdır?
Evet, elektronik sözleşmelerin hukuki geçerliliği vardır. Türk Borçlar Kanunu'nun 14. maddesi ve Elektronik İmza Kanunu uyarınca, elektronik imza ile imzalanan belgeler elle atılan imza ile aynı hukuki sonuçları doğurur. Ancak taşınmaz satışı, kefalet sözleşmeleri gibi bazı özellikli sözleşmelerin elektronik ortamda yapılması mümkün değildir. E-ticaret işlemlerinde kurulan sözleşmeler de 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında hukuken geçerlidir.
Sözleşmedeki haksız şartlar nasıl belirlenir ve sonuçları nelerdir?
Haksız şartlar, tüketici sözleşmelerinde tek taraflı olarak düzenlenen, dürüstlük kuralına aykırı şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan şartlardır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 5. maddesi uyarınca, bu şartlar tüketiciyi bağlamaz ve geçersizdir. Sözleşmenin geri kalan hükümleri geçerliliğini korur. Haksız şartların belirlenmesinde; sözleşme konusu mal veya hizmetin niteliği, sözleşmenin kuruluşunda mevcut koşullar ve sözleşmenin diğer hükümleri değerlendirilir.